Madame de Pompadour

In Porseleinkoorts is aan de Franse zijde bewust gekozen voor Madame de Pompadour (geboren als Jeanne-Antoinette Poisson) als protagonist in plaats van koning Lodewijk VX. Zij was een opmerkelijke vrouw, die zowel een uitzonderlijk goede opleiding als goede connecties bezat. Zo beheerste zij onder meer het zingen, dansen, acteren en steengraveren, wist alles over botanie en natuurhistorie en groeide ze op met de grote denkers van haar tijd. Hoewel zij afkomstig was uit de bourgeoisie en dus de positie van koninklijke maîtresse onbereikbaar leek, zorgden de connecties van haar familie en haar vele kwaliteiten ervoor dat zij behalve de interesse van de koning ook op goedkeuring van zijn officiële vrouw kon rekenen (koningin Maria Leszczyńska zou gezegd hebben: ‘als het iemand moet zijn, dan zij’).

De relatie tussen Madame de Pompadour en Lodewijk VX oversteeg al na enkele jaren de gebruikelijke verhoudingen en zij groeide uit tot zijn meest gewaardeerde vriendin en adviseur. Binnen de kaders van haar precaire positie aan het hof (als ‘burgervrouw’ en niet de officiële echtgenoot) wist zij het uiterste uit haar rol te halen en werd ze hoog gewaardeerd. Gebruik makend van haar sterke punten was zij aan het hof de spil in het web als onofficiële ‘minister van cultuur’ (ze deelde bijvoorbeeld diplomatieke geschenken uit) en aanjager van de kunsten. Ze kende iedereen die ertoe deed en behalve dat zij – en niet Lodewijk – verreweg de grootste afnemer en stimulator van het Sèvres porselein was, koppelde zij de beste kunstenaars uit haar netwerk aan de fabriek waardoor de kwaliteit ongeëvenaard werd. De bijzondere relatie tussen haar en de fabriek in Sèvres blijkt uit een model dat speciaal voor haar werd geproduceerd: een kop met een verdiepte schotel. In de laatste jaren van haar leven werd zij trillerig en bedlegerig en gemorste thee kon zo eenvoudig in de schotel worden opgevangen. In zowel de publicatie behorend bij de tentoonstelling als in ‘Porseleincast’, de nieuwe podcast van het Princessehof, komen Madame de Pompadour en haar onbegrensde passie voor porselein uitgebreid aan bod.