De 20ste eeuw

Vanaf 5 september 2015 staat Keramiekmuseum Princessehof in het teken van de vorige eeuw. Met de tentoonstelling De 20ste eeuw – keramiek als spiegel van de tijd zet het museum keramiek neer als het cultureel geheugen van de 20^ste eeuw.  De roaring twenties, de suikerspinkapsels van de jaren 60 en de eerste mens op de maan, maar ook het engagement van de jaren 70 en het ik-tijdperk: maatschappelijke ontwikkelingen werken door in kunst en design. Voor het eerst wordt de keramiek nu in de context van de afgelopen eeuw gepresenteerd. Gecombineerd met andere kunstvoorwerpen, historische foto’s, filmbeelden en meubels wordt het verleden voelbaar. Frans Leidelmeijer, specialist in kunst en vormgeving uit de periode 1880 tot heden, is de gastcurator van deze tentoonstelling.

Spiegel van de tijd

De tentoonstelling volgt de chronologie van de eeuw. In het eerste kwart van de eeuw wordt de wereld groter dankzij uitvindingen als elektriciteit, de telegraaf en het vliegtuig. Exotische culturen komen binnen handbereik en westerse kunstenaars en ontwerpers laten zich hierdoor inspireren. Zo komen de patronen van batikstoffen uit ons Indië terug op de vazen van plateelbakkerij Zuid-Holland. Tegelijkertijd bevrijden vrouwen zich massaal van hun korset, de charleston wordt gedanst en mannenberoepen worden toegankelijk voor vrouwen. De beeldjes die Eta Lempke maakt van sportende en werkende vrouwfiguren weerspiegelen de tijdgeest. Na een tijd van crisis en oorlog neemt vanaf de jaren 50 de welvaart toe. Gezinnen worden kleiner en tieners krijgen hun eigen kamers. Die worden ingericht met rotanstoeltjes, maar ook metteenagerkeramiek zoals de ‘Brigitte Bardot-kopjes’ aan de wand. Met de lancering in 1957 van de Spoetnik 1 begint het ruimtevaarttijdperk. De robotfiguren van Hans de Jong en de raketvazen van Tiko zijn typerend voor deze periode. In de jaren 70 wordt afscheid genomen van het burgerlijke bestaan. Engagement voert de boventoon in de kunst. Zoals het keramische zwijn dat Pieter Groot rond 1970 maakt enConsumptiemaatschappij als titel heeft of de pukkel (legertas) van de progressieve kunstenaar Diet Wiegman. De ongekende welvaart in de jaren 90 voedt het individualisme. Ook in de keramische kunst komt dit ik-tijdperk tot uiting, bijvoorbeeld in het beeld Golden Voice I van Adriaan Rees.

Vernieuwende tentoonstelling

Keramiekmuseum Princessehof vertelt het verhaal van de vorige eeuw op een nieuwe manier. We laten zien dat keramiek te beschouwen is als het cultureel geheugen van de 20^ste eeuw. Zo lijkt het geen toeval dat keramisten juist in het ruimtevaarttijdperk ‘kraterglazuren’ gingen gebruiken. Dit lijkt onlosmakelijk verbonden met de tijdgeest. Dat in de jaren 60 massaal keramiek met vakantietaferelen opduikt, is niet los te zien van de opkomende vakantiecultuur. In de tentoonstelling zijn circa 400 keramische objecten te zien, van avant-garde tot massaproduct. Veel stukken zijn jarenlang niet te zien geweest, omdat ze niet pasten in de kunsthistorische opstellingen. De keramiek wordt aangevuld met voorwerpen uit andere disciplines van de beeldende en toegepaste kunst, meubelen, schilderijen,  een jukebox en zelfs een originele caravan uit 1960. Ook filmbeelden en historische foto’s plaatsen de keramische voorwerpen in de tijd. Deze context wordt in de tentoonstelling, die 750 m² beslaat, op een esthetische en eigentijdse manier neergezet, naar ontwerp van Tatyana van Walsum.

De 20ste eeuw – keramiek als spiegel van de tijd is te zien in Keramiekmuseum Princessehof tot en met 3 juli 2016. De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21, Stichting Van Achterbergh-Domhof, Stichting Woudsend Anno 1816, Het Prins Bernhard Cultuurfonds Fryslân, Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis, De Gruijter Art & Orchestra Logistics en de Vereniging van Vrienden van Keramiekmuseum Princessehof.