Eetkamer Marijke Meu

Marijke Meu’s stadspaleisje

Vraagt u zich weleens af hoe Keramiekmuseum het Princessehof aan zijn naam komt? Voor veel mensen die in Leeuwarden wonen, is het een bekend verhaal, maar de meeste bezoekers van het museum weten niet dat dit gebouw ooit het huis was van Maria Louise van Hessen-Kassel. Zij is de stammoeder van ons vorstenhuis en groeide uit tot lieveling van het volk. De Nassaukamer in het museum is een herinnering aan de periode dat zij hier woonde.

Maria Louise, afkomstig uit een grote adellijke Duitse familie, trouwt in 1709 op 21-jarige leeftijd met Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, stadhouder van Friesland en Groningen. Het huwelijk is helaas maar van korte duur. Johan Willem Friso komt namelijk door een tragisch ongeluk om het leven, wanneer hij tijdens een boottocht door een zomerstorm wordt verrast en vervolgens verdrinkt. Maria Louise is dan pas 23 jaar oud. Ze is moeder van een dochter en op dat moment hoogzwanger van haar tweede kind. Een maand na de dood van Johan Willem Friso wordt hun zoon Willem Karel Hendrik Friso (Willem IV) geboren. De opvolging is hiermee veiliggesteld, alleen zal het nog even duren voordat hij de taken van stadhouder op zich kan nemen. Hierop besluit Maria Louise deze rol te vervullen totdat haar zoon volwassen is.

Op 20-jarige leeftijd is het moment voor Willem IV gekomen om als stadhouder aan te treden. Voor Maria Louise een mooi moment om een eigen woonplek te zoeken. In de Grote Kerkstraat koopt zij enkele huizen die naast elkaar gelegen zijn. Ze vraagt de befaamde Franse bouwmeester Anthonius Coulon (1682-1749) om de huizen met elkaar te verbinden. Zo ontstaat het Princessehof. Maria Louise woont met volle tevredenheid in haar nieuwe stadspaleisje. Het wordt volgens de op dat moment modieuze barokstijl ingericht. In haar voormalige eetkamer, tegenwoordig de Nassaukamer genoemd, is dat nog steeds goed te zien. De wanden zijn bekleed met het kostbare goudleerbehang dat Maria Louise zelf heeft laten aanbrengen. Ook het met stucwerk versierde plafond, de houten lambrisering en de gemarmerde schouw met vergulde spiegellijst behoren tot het oorspronkelijke interieur. In de kamer is veel Chinees en Japans porselein uitgestald, zoals dat destijds in welgestelde kringen gebruikelijk was, en de tafel is gedekt met Fries zilver en Chinees porselein. Bij het raam staat een zeventiende-eeuws kastje van Japans lakwerk. De gordijnen zijn in Frankrijk geweven naar een achttiende-eeuws voorbeeld.

Eetkamer van Maria Louise van Hessen-Kassel in het Princessehof
Klik op de afbeelding om te vergroten.

De macht van haar zoon Willem IV wordt na enkele jaren flink uitgebreid. Behalve Friesland vielen ook Groningen, Drenthe en Gelderland al onder zijn bewind, maar nu wordt hij benoemd tot stadhouder van de gehele Republiek. In 1751 keert het noodlot hem echter toe en overlijdt hij, na een kortstondige ziekte. Enkele jaren daarna sterft ook zijn vrouw Anna van Hannover. Hun kind, Willem V, is de beoogde troonopvolger, maar hij is nog te jong. Wederom neemt Maria Louise de taak van regentes op zich. Dit doet ze tot haar dood in 1765. Het Princessehof krijgt daarna verschillende nieuwe bewoners, maar blijft altijd verbonden met Maria Louise.

In de volksmond stond Maria Louise bekend als Marijke Meu of Maaike Muoike (muoike is het Friese woord voor tante). Ze was geliefd onder de bevolking en werd geprezen om de manier waarop zij rol van regentes op zich had genomen. De Nassaukamer is dan ook een mooie herinnering aan een krachtige vrouw die veel voor Friesland en Nederland heeft betekend.

Karin Gaillard, voormalig conservator Europese keramiek bij Keramiekmuseum Princessehof
Eline van den Berg, voormalig conservator Aziatische keramiek bij Keramiekmuseum Princessehof