Anne Wenzel

Roem en ravage

De eenzaamheid van het heldendom druipt van het beeld. Een grote bokaal, versierd met een stralenkrans bovenop en draken als handvatten, straalt vaal de herinnering aan een vergeten overwinning uit. Een vergane banier met jachttrofee is er treurig omheen gedrapeerd. Van bazuingeschal is de laatste echo weggestorven. Roem is ravage geworden.

Hier is fascinatie aan het werk. Sinds 2000 doet Anne Wenzel (1972) onderzoek naar symbolen uit het verleden en de weg die ze afleggen naar het heden, van Berlijn tot Flanders fields. Wat doen mensen met de bokalen van hun eigen of eerdere overwinningen? Hoe lang leven borstbeelden? Waarom ligt er een krans op een graf? Vanuit die vragen maakt ze werk dat de spanning opzoekt tussen gedroomde eeuwige roem en weerbarstig geheugenverlies. Drama, theater en overdaad zijn aan de orde, maar ook de verstilling van het vergeten.

Deze Trophy #16 is onderdeel van de installatie Bright Solitude die Anne Wenzel in 2009 presenteerde. De matte antracietkleurige trofeeën zijn monumentaal in de plaats gekomen van de gewelddadige handeling waaruit ze voortkomen. Deels gesmolten, lijken ze zelf getroffen door een catastrofe die tussen hun ontstaan en het heden ligt. De gehele installatie bestaat, naast keramische bokalen, uit metalen tafels waarop de bokalen eeuwig rusten, en halfverheven kransen als wanddecoratie.

Anne Wenzel, Bright Solitude (Trophy # 16), 2009, steengoed, h. 82 cm
Klik op de afbeelding om te vergroten.

Tijdens het werkproces vermengt Anne Wenzel historische referenties met haar persoonlijke herinnering en intuïtie. Ze kiest bewust voor klei als grondstof, omdat de directheid en de kneedbaarheid van het materiaal haar aanspreken. Het eindresultaat mag best overeenkomsten hebben met de werkelijkheid, maar directe herkenbaarheid wordt vermeden. Een archetypische abstractie bereikt ze door variatie in textuur en afwisselend gebruik van mat, glanzend of druipglazuur. Behalve glazuur voegt ze ook kleismeltmiddel toe, waardoor delen instabiel worden en gaan vloeien in de oven. Door de toepassing van siliciumcarbonide krijgt het glazuur een lava-achtig effect. Daarmee creëert ze uit de puinhoop van de steeds terugkerende grootheidswaanzin een nieuw beeld waar je niet omheen kan, een paradoxaal monument voor bescheidenheid. In het werk van Anne Wenzel wordt de teloorgang grootschalig verbeeld, als een waarschuwing tegen de hoogmoed.

Duitsland

Anne Wenzel is in Duitsland geboren, maar woont en werkt in Nederland. Hoewel ze van een generatie is die niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de verschrikkingen in de Tweede Wereldoorlog, ervaart ze dat het verleden nog altijd speelt. En juist omdat ze als Duitse hier woont, is ze geïnteresseerd geraakt in de beeldtaal van nazi-Duitsland. Ze onderzoekt of de beeldtaal van het regime, ontdaan van zijn herkenbare symbolen en herleid tot haar basisvorm, alsnog herkenbaar is als totalitair. Opvallend en onthutsend: toeschouwers herkennen die connotatie niet. Daarom is haar werk ook een waarschuwing: alleen wie waakzaam is, zal zich niet laten manipuleren.

Kris Callens, directeur van Keramiekmuseum Princessehof en het Fries Museum