KOREA. Poort naar een rijk verleden

Met de ongekende hype rond Squid Game, de Oscarwinnende film Parasite en de populariteit van K-pop zoals BTS en hun nieuwste clip met Coldplay staat de Zuid-Koreaanse popcultuur meer dan ooit in de belangstelling. KOREA. Poort naar een rijk verleden duikt in de cultuurgeschiedenis van dit bijzondere land, aan de hand van thema’s als eetcultuur, schoonheidsidealen en rituelen.
Topstukken uit het National Museum of Korea in Seoul zijn nu voor het eerst te zien in Nederland. Van betoverend celadon uit de Goryeo dynastie en een moon jar uit de Joseon periode tot muziekinstrumenten en kostuums van het Gugak Centre in Seoul en Museum Volkenkunde in Leiden. Maar ook spraakmakende hedendaagse kunstinstallaties en filmbeelden. De Koreatentoonstelling werd op 15 oktober officieel geopend door o.a. de ambassadeur van Zuid-Korea Mr. Yeondoo Jeong en Guus Hiddink, voormalig bondscoach Nationaal elftal Zuid-Korea.

Hoewel er intensieve contacten waren met buurlanden China en Japan, was Korea lange tijd onbereikbaar voor het Westen. Een tipje van de sluier werd opgelicht door het verslag van Hendrik Hamel, een uit Gorinchem afkomstige boekhouder. Hamel leed in 1653 schipbreuk bij de kust van het huidige Zuid-Korea. Tijdens zijn verblijf schreef hij een verslag over zijn belevenissen en de Koreaanse samenleving. De publicatie hiervan werd een best-seller in Europa. Tegenwoordig zegt de naam Hendrik Hamel weinig mensen in Nederland iets. In Zuid-Korea daarentegen is Hamel een nationale bekendheid; er zelfs een museum aan hem gewijd.

Van een celadon wijnpot om rijstwijn uit te drinken tot aandoenlijke waterdruppelaars en andere gebruiksvoorwerpen om kalligrafie mee te beoefenen; de Koreaanse elite had tijd en geld om zich bezig te houden met andere zaken dan werk. Dit gold met name voor de mannen en de cultuur die hieruit ontstond staat bekend als ‘yangban’. Luxe-objecten en statussymbolen in de tentoonstelling maken deze upper class-cultuur voelbaar: een blauw-witte vaas met een Chinees gedicht, een stempel in de vorm van een aapje voor het signeren van belangrijke documenten en typische accessoires van de yangban klasse, zoals een zwarte hoed en een lange pijp. Dit laatste object was een ultiem statussymbool in de achttiende eeuw; er was namelijk een bediende voor nodig om de pijp te roken.

Verfijnde celadon doosjes uit de Goryeo dynastie (918-1392), waar pigmenten en haaraccessoires in werden bewaard, laten zien hoe het specifieke Koreaanse schoonheidsideaal dat nu bekend staat als K-beauty een lange geschiedenis kent. Zo is BB-cream een Koreaanse uitvinding en inmiddels wereldwijd populair onder mode- en make-up liefhebbers. K-Pop bandleden, met hun perfecte uiterlijk, hebben een grote invloed op het zelfbeeld van jonge mannen en vrouwen. In de tentoonstelling wordt ook aandacht besteed aan deze hedendaagse ‘beauty-cultuur’.

Naast historische objecten toont het Princessehof spraakmakend werk van drie hedendaagse Zuid-Koreaanse kunstenaars, gecureerd door Tanya Rumpff: Yee Sookyung (1963), Juree Kim (1980) en Kyung-Jin Cho (1987). In de Translated Vase van Yee Sookyung zijn scherven van kapot gegooide werken van hedendaagse keramiekmeesters aan elkaar gelijmd met goudlak volgens de Japanse kintsugi-methode. De installatie Swing Jam van Kyung-Jin Cho zorgt voor een meditatieve totaalervaring dankzij een bal die tussen aardewerken potten zweeft en ze zachtjes aantikt. Juree Kim laat een van klei gemaakte sculptuur zien van een traditioneel Koreaans gebouw omgeven door water. Het water tast gedurende de tentoonstelling de klei aan waardoor het werk langzaam vergaat. 

Voor de totstandkoming van deze nieuwe expositie werkt het museum met een klankbordgroep die bestaat uit Nederlandse Koreanen en Korea-specialisten. Jörgen Tjon a Fong, bekend van de podcast Museum in de Maak en betrokken bij tentoonstellingen als Zwart in Rembrandts tijd en de slavernijtentoonstelling in het Rijksmuseum, is als moderator aangetrokken voor de klankbordgroepbijeenkomsten. De elf panelleden denken mee en geven feedback op de plannen voor de tentoonstelling, van inhoud tot vormgeving en van marketing tot activiteitenprogrammering. Ook vertellen enkele panelleden persoonlijke verhalen in audioverhalen, straks te beluisteren in de tentoonstelling.

Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie. Hee-Jeong Kim, conservator bij het NMK, draagt bij met een inleiding die een overzicht geeft van de Koreaanse geschiedenis en de rol die keramiek daarin heeft gespeeld. Conservator en inhoudelijke spil van de tentoonstelling Eline van den Berg licht aan de hand van de thema’s een selectie objecten toe die dieper ingaan op de verschillende aspecten van de Koreaanse cultuur. De publicatie verschijnt in het Nederlands en Engels en is verkrijgbaar in de museumwinkel.

Voor de tentoonstelling komen tientallen bruiklenen uit Zuid-Korea naar Leeuwarden. De topstukken komen uit het National Museum of Korea in Seoul. Het Princessehof heeft een langdurige samenwerking met dit museum; eerder waren al voorwerpen uit deze collectie te zien in de tentoonstelling Gezonken Schatten en een grote collectie Europees en Aziatisch keramiek van het Princessehof is op dit moment in Seoul te zien. Voor de grote Koreatentoonstelling komen ook stukken van Museum Volkenkunde in Leiden en Gugak National Center in Seoul naar het Princessehof.

Painting of the Sun, Moon, and Five Peaks on Six-panel Folding Screen, copyright National Palace Museum of Korea

Met dank aan de Ambassade van de Republiek Korea, het National Museum of Korea, het Gugak Centre, Museum Volkenkunde en Peter van Kinderen

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds (het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed), de Korea Foundation, Prins Bernhard Cultuurfonds en haar Fonds Angela E, Stichting Van Achterbergh - Domhof en de Vereniging van Vrienden Keramiekmuseum Princessehof 

Partners van het Princessehof: Ottema-Kingma Stichting, Vereniging van Vrienden Keramiekmuseum Princessehof en Club Céramique

Keramiekmuseum Princessehof wordt mede gefinancierd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Gemeente Leeuwarden